SPOŁECZEŃSTWO USŁUGOWE OFERUJE SIĘ JAKO DZIEŁO SZTUKI

Wchodząc do galerii znajdujemy się przed zdjęciami Paola Volponi, sponsorowanymi przez Polski Ośrodek Informacji Turystycznej. Różne panele fotograficzne przedstawiające Warszawę, Kraków, Gdańsk i inne miasta oraz widoki Polski: parki, góry, jeziora Mazur, a także cuda naturalistyczne i historyczne. Dla zwiedzającego, którego trudniej przekonać, przygotowano niespodziankę wideo z filmami turystycznymi, przeźrocza pokazujące monumenty, materiały informacyjne i reklamowe dostarczone przez Polska Turist Office. Jest również logo Polandii, broszury, ankiety, legitymacje - czyli wszystko, co potrzeba by odbyć "grand tour" pod nazwą Nieznany ogród Europy. P O L A N D I A SPOŁECZEŃSTWO USŁUGOWE OFERUJE SIĘ JAKO DZIEŁO SZTUKI Tekst Gabriele Perretta* Widz znajdując się przed tą złożoną i spektakularną ekspozycją, nie może nie zadać sobie pytania co dzieje się w tym miejscu, przeznaczonym zazwyczaj by gościć dzieła sztuki. Dodatkowo, by poczuć się zmylonym już do końca - znajdzie on stół z tradycjonalnym jadłem polskim i będzie mógł spróbować specjały gastronomiczne, które uczynią przyjemniejszą integrację europejską z Polakami. W salonie ekspozycyjnym, hostesy ubrane w podkoszulki "by Polandia" będą zachęcać gości do korzystania z szerokiego wachlarza inicjatyw oferowanych przez stowarzyszenie Polandia. Tak - Polandia, to w tym przypadku zbiorowa nazwa zespołu działaczy kulturalnych i jednocześnie podmiot ich pracy. Chodzi o niezwykłą fuzję idei grupy artystycznej i organizacji non profit - Polacy dla integracji europejskiej, która w perspektywie wejścia Polski do Unii Europejskiej, zmieni w przyszłości swoją nazwę na Polacy w Europie. Polandia = artysta, Polandia = sztuka? Być może jest to równanie zbyt uproszczone? Powiedzmy jednak, że tendencja międzynarodowa by wyjść kompletnie poza kanony artystyczne stworzone przez system sztuki, powoduje, że również ta ekspresja potencjalnej wspólnoty, ten regionalny bank kontaktów, który proponuje kraj i logo jako metodę agregacji, dodaje do doświadczenia przedsiębiorstw medialnych*, które śledzę już od wielu lat, nową strukturę, poddającą dyskusji idee ready made, działań i kompozycji artystycznej w szerszym sensie. Po zniknięciu postaci-autora i po pojawieniu się figury autora zbiorowego i wszechobecnego, działalność twórcza może również połączyć się z ochroną, waloryzacją i promocją rzeczy o charakterze artystycznym i historycznym jakiegoś kraju. Działanie artystyczne może alternować się i mimetyzować z promocją kultury i sztuki, ochroną środowiska, sportem amatorskim, ochroną praw człowieka, równouprawnieniem kobiet, pomocą społeczną, nauczaniem i dokształcaniem, i innymi działaniami na rzecz wspólnoty polskiej we Włoszech. Były już grupy, które wybrały formę interwencji społecznej - jedną z nich jest Wochen Klausur, która przeprowadziła niesamowitą ilość akcji społecznych, posługując się pomocą i asystencją jako specyficznym środkiem estetycznego wyrazu. Stowarzyszenie Polandia, które ma zamiar podejmować wszelkie inicjatywy mające na celu pełną integrację Polski w Europie, tworzy swoje małe "chef d'oeuvre" poprzez mnożenie zaangażowania cywilnego i społecznego. Również strony www.polandia.it będą inteligentnym przewodnikiem po tym, co najlepsze w Polsce, aby zbudować wspólnotę wirtualną, która pozwoli współdziałać różnym europejskim podmiotom kulturalnym. Jeżeli stara grupa artystów włoskich Premiata Ditta. z.o.o, przynależąca do przedsiębiorstw medialnych, wyszła ze stanu art&Co, stając się najważniejszym kulturalnym portalem internetowym Włoch - Undo.net, tak Polandia oferuje swoje strony internetowe, by opowiedzieć o urokach turystyki polskiej. Poza tym - Polandia prezentując się jako organizacja o wielu twarzach, dysponuje również serwisem zwanym Bankiem Kontaktów - szukasz pracy, szukasz pracownika, masz pomysł na biznes, chcesz coś kupić lub sprzedać - możesz stowarzyszyć się z Bankiem Kontaktów, łatwiej nawiążesz kontakt. Już od kilku lat utrzymuje się, że na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci uwidoczniła się transformacja zatrudnienia stałego i na czas nieokreślony, w formy pracy autonomicznej. Zarówno kraje bardziej zindustrializowane, jak i te ex-socjalistyczne wchodzą w fazę, która nakreśla nowe scenariusze post-fordyzmu. Sposób robienia biznesu dzisiaj ma bieg sieciowy i globalny, lokalny i powszechny: przykład Polandii oferuje więc panoramę dość kompletną i problematyczną ewolucji idei przedsiębiorstw medialnych, którą miałem okazję podkreślić już pod koniec lat 80-tych. Naturalnie, po transformacji w dzieło sztuki tej nowej tożsamości artystycznej, nie jest problemem rozpoznać w jakim detalu ta praca prezentuje się jako przedmiot akceptowalny estetycznie. Ogólnikowość oferty jaką proponuje wskazuje, że mamy do czynienia z organizmem potencjalnie w ekspansji, zdolnym prowadzić działalność społeczną w każdej dziedzinie, gdyż celem nowej aktywności twórczej jest to by uczynić użytecznym każdy model aplikacji ready-made, używać go jak instrumentu i stymulatora do tworzenia nowych inicjatyw i wymiany kulturalnej, wychodzących poza wymiar artystyczny. Oto kolektywy, sieci, grupy rozproszone, które podróżują poza obszarem sztuki i poza pojedynczą podmiotowością, oto jak się przeplatają doświadczenia metaestetyczne, które nie są już rozpoznawalne w granicach systemu sztuki, ale w stosunku do niego uzyskały autonomię i są zdolne multiplikować się i rozprzestrzeniać w formy szersze, bazujące na pracy społecznej. Takie nowe formacje, naturalnie, stawiają zawsze nowe kwestie natury etycznej, politycznej i ideologicznej. Jeżeli na starym obszarze sztuki, znaki sztuki objawiały się w ich ogólnikowości trudne do umieszczenia w dobrze sprecyzowanym środowisku estetycznym, wraz z przyjściem dzieła, które prowadzi działalność społeczną na rzecz integracji europejskiej, na pewno zostaliśmy postawieni w sposób otwarty i bardziej detaliczny na przeciw racji, decyzji i potrzeb organizacji społecznej, która dokonuje precyzyjnego wyboru politycznego. Takie wybory lub wskazówki opowiedzenia się stawiają nas przed koniecznością innej lektury wymiaru estetycznego, właśnie dlatego, że organizmy takie jak Polandia, skłaniają nas nie tylko do interakcji powierzchownej, ale i do korzystania z usług, jakie oferuje. I tak więc jest nieuniknione, w momencie, w którym wejdziemy w kontakt z tą organizacją, pośredni lub bezpośredni, że zostanie nam postawione pytanie natury politycznej, może to samo pytanie, które jest nam stawiane codziennie w sklepie gdy kupujemy chleb, mleko i dodatki. Chcemy by cel Polandii został uwieńczony sukcesem? Zgadzamy się z tym że Polonia, po katastrofie post-socjalistycznej, może stać się jednym z krajów, który wkroczy w pełni w proces integracji europejskiej, czy może nadal oferować tanią siłę roboczą, aby wzbogacić kieszenie panów globalizacji? To my musimy zrozumieć i zdecydować, to my musimy podczas tej mikrofizycznej podróży turystycznej odkryć który z systemów makrofizycznych władzy wspomagamy i alimentujemy. Świat toczy się jak toczy, nowy wiek dopiero się rozpoczął, sztuka, która na początku XIX wieku była powiewem rewolty i wyzwolenia popadła w całkowity brak tożsamości i zanik prawie totalny, aż do pozostawienia swojej funkcji pierwotnej całkowitemu przypadkowi. Dziś, w fetyszyzmie globalnym odrealnionym, katalog który otwiera się przed naszymi oczami jest pełen form pustych i bezkształtnych; może w czasie polityki i działania wspólnotowego, które wybiera, tropi konflikty, pokonuje różnice, uczestniczy krytycznie w jakimś działaniu, akcji, mikrowydarzeniu, w jakiejś formie życia, która wychodzi poza modele podyktowane przez historię - można spotkać inne nieznane ogrody i inną odpowiedzialność, wychodzącą ponad ramy konfiguracji subiektywnej i dobrze sprecyzowanej. maj 2002 tłumaczyła Agnieszka Zakrzewicz * Gabriele Perretta - historyk, eseista, teoretyk zajmujący się sztuką współczesną, komunikacją i filozofią. Autor teorii medializmu. Wśród jego licznych książek należy wymienić: Medializm (eseje 1989-93); Pour Artaud (1997), Laboratorium Polityczne Końca Wieku (1996-2000), Art.comm (2002) * Zobacz artykuł A.Zakrzewicz "Kup pan sztukę", Art&Business 9/2001 link polandia press release http://www.undo.net/cgi-bin/undo/pressrelease/pressrelease.pl?id=1023892479